Hirsutyzm – czy to dotyczy również mnie ?

Kobiety często zgłaszają się do endokrynologa z powodu hirsutyzmu.  A czym jest dokładnie ta choroba? To nic innego jak występowanie nadmiernego owłosienia typu męskiego u kobiet. Hirsutyzm jest chorobą o podłożu hormonalnym. Z problemem tym zmaga się nawet 15% kobiet między 18 a 45 rokiem życia. Hirsutyzm może przybierać różne postacie – od delikatnego meszku na twarzy i niewielkiego owłosienia klatki piersiowej  do wyraźnego owłosienia na twarzy, czemu może towarzyszyć trądzik, łojotok oraz łysienie w okolicy skroniowej.

Hormony męskie, czyli androgeny oraz hormony żeńskie czyli estrogeny, występują w organizmie zarówno kobiety jak i mężczyzny. Jeżeli stężenie czy też aktywność biologiczna androgenów lub też proporcja do estrogenów jest podwyższona - mamy do czynienia z hiperandrogenizmem. Taką sytuację mamy często u kobiet w okresie pomenopauzalnym lub z hiperprolaktynemią.

W trakcie badania lekarskiego endokrynolog ocenia nasilenie nadmiernego owłosienia  za pomocą tzw. skali Ferrimana-Gallweya: w 9 punktach ciała ocenia dodatkowe owłosienie w skali od  1 do 4. Jako wskazanie do rozpoczęcia diagnostyki zazwyczaj przyjmuje się próg 8 punktów. Należy ustalić kiedy istnieje potrzeba  rozpoczęcia  diagnostyki, gdyż nie każde dodatkowe owłosienie tego wymaga.

Przyczyny hirsutyzmu

• Nadmierna produkcji androgenów, których stężenie zależy od produkcji przez jajniki  oraz nadnercza
• zespół jajników policystycznych - przyczyna najczęstsza
•  wrodzony przerost nadnerczy lub guz nadnerczy
• jako schorzenie wtórne towarzyszące np.nie wyrównanej niedoczynności tarczycy
• w związku z przyjmowaniem niektórych leków tj: danazol, fenotiazyna, minoxidil, metyrapon, cyklosporyna itp.

Odrębną grupą  zaburzeń jest miejscowy wzrost aktywności androgenów najczęściej w mieszkach włosowych, przy prawidłowym poziomie androgenów w całym organizmie. Spowodowany jest miejscową nadmierną  przemianą androgenów do form  bardziej aktywnych - wtedy zazwyczaj nie mamy do czynienia z hiperandrogenizmem lecz z hirsutyzmem idiopatycznym - czyli  bez uchwytnej przyczyny.

Diagnoza

W  trakcie diagnostyki  niezbędne będą :

• badanie ginekologiczne oraz  USG transvaginalne  w celu określenia zaburzeń jajnikowych
• oznaczenie hormonów nadnerczowych (DHEA-S, 17-OHP, kortyzolu,) w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń nadnerczowych
• ocena stężenia prolaktyny, TSH,
• stężenie testosteronu, androstendion

Leczenie hirsutyzmu

Hirsutyzm można leczyć zarówno objawowo jak i przyczynowo.

Leczenie objawowe polega na usuwaniu nadmiernego owłosienia przy pomocy maszynki do golenia, ciepłego wosku, depilatora, pensety, lasera , itp.

Ze względu na przewlekły charakter schorzenia warto pomyśleć o konsultacji na temat postępowania z dyplomowanym kosmetologiem i dermatologiem.

Leczenie przyczynowe przynosi znacznie lepsze rezultaty. Polega ono na podaniu m.in. subtancji hamujących produkcję enzymu 5-alfa reduktazy. Do leków stosowanych w walce z hirsutyzmem zaliczyć możemy: leki antykoncepcyjne, spironolakton , Eflornityna (lek w postaci kremu)- niestety po zakończeniu leczenia kremem nadmierne owłosienie nawraca w ciagu ok 2 miesięcy.Warto zaznaczyć, że terapia powinna być długotrwała.

Leczenie farmakologiczne zapobiega wyrastaniu nowych włosów, zmniejsza szybkość odrostu , ale nie może spowodować zaniku już istniejących. Taki efekt uzyskuje się tylko depilacją trwałą. Celowe jest więc postępowanie polegające na zahamowaniu porostu nowych włosów farmakologicznie a następnie depilacji trwałej metodami kosmetycznymi.

Kosmetyka, a leczenie endokrynologiczne

Zabiegi kosmetyczne dają niestety  często niezadowalające rezultaty. Podczas terapii  hirsutyzmu, nawet jeśli może wydawać się on problemem jedynie kosmetycznym, należy zwrócić się do dobrego dermatologa i  endokrynologa, który dopasuje najskuteczniejszą terapię o najmniejszym ryzyku powiklań. Współpraca kosmetyczki  z dermatologiem oraz endokrynologiem daje bardzo dobre efekty oraz zmniejsza skutki tej uciążliwej dla kobiet choroby.