Na naszej twarzy znajdują się ryzykowne obszary,

gdzie podawanie kwasu hialuronowego jest bardziej ryzykowne w porównaniu do wypełniania innych obszarów. Do okolic tych należą gładzizna, czyli strefa między brwiami oraz nos i czoło, a także skronie, bruzdy nosowargowe, broda. Z trwogą obserwuję niektóre poczynania kosmetologów lub przedstawicieli zawodów nie medycznych tzn. zabiegowców, którzy beztrosko modelują nos kwasem hialuronowym i wypełniają lwią zmarszczkę. Wypełnianie zmarszczek między brwiami oraz podawanie kwasu w nasadę nosa są najbardziej ryzykownym zabiegami ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo tętnic nadbloczkowych i nadoczodołowych, które znajdują się zaraz pod skórą. Poza tym naczynia te mają anastomozy z tętnicami zaopatrującymi oko i mózg. Najgroźniejsze powikłania związane z podawaniem wypełniaczy to ślepota oraz martwica naczyń skóry i zator tętnic mózgowych prowadzący do udaru mózgu. Rzadziej opisywane są także powikłanie takie jak: ophthalmoplegia - oczopląs, opadanie powiek związane z uszkodzeniem przez kwas hialuronowy układu nerwowego.

Ślepota wywołana kwasem hialuronowym.

Podanie kwasu hialuronowego do tętnic nadbloczkowych i nadoczodołowych lub innych tętnic, które mają połączenie z tętnicą środkową siatkówki mogą być przyczyną ślepoty. Zamknięcie światła tętnicy środkowej siatkówki może doprowadzić do utraty wzroku na zawsze w jednym oku. W Polsce niestety jest już jeden przypadek tego strasznego powikłania. O statystykach występowania ślepoty w świecie opiszę poniżej. Poza ślepotą innym powikłaniem jest wywołanie martwicy skóry w wyniku zamknięcia przepływu krwi w tętnicy, która doprowadza krew do danej tkanki.

Martwica naczyń – brak przepływu krwi w tętnicy

Martwica naczyń może być spowodowana poprzez bezpośrednie wstrzyknięcie wypełniacza do tętnicy lub wywołana uciskiem na tętnicę przez kwas hialuronowy lub obrzęk po zabiegu. Wiemy, że kwas hialuronowy pochłania wodę. Po wielu godzinach może on zwiększyć swoją objętość i doprowadzić do ucisku na naczynie krwionośne, przyczyniając się do zatrzymania przepływu krwi. Powikłania naczyniowe pod postacią martwicy tętnic obserwujemy statystycznie najczęściej w górnej 1/3 części twarzy. W przypadku powiększania ust też zdarzają się martwice naczyń, ale ukrwienie ust jest bardzo bogate i anastomozy pomiędzy tętnicami są liczne, więc rzadziej dochodzi do powstania martwicy naczyń.

W celu sprawdzenia jak wygląda częstotliwość powikłań naczyniowych musiałam dokonać przeglądu literatury naukowej. Anglojęzycznych, specjalistycznych artykułów poruszających ten problem, są tysiące. Nie ma dobrze prowadzonych badań w zakresie powikłań w medycynie estetycznej. Najczęściej nie są one raportowane.

W dostępnych artykułach opisano ilość powikłań, rodzaj zabiegów, po których statystycznie najczęściej one występowały i rodzaj trwałych konsekwencji jakie pozostały po nieudanych zabiegach.

Dla przykładu w grudniu 2020 roku w amerykańskim czasopiśmie Journal of Craniofacial Surgery autorzy jednej z prac przeszukali 45 artykułów i znaleźli łącznie 164 przypadki powikłań naczyniowych w tym martwicy skóry oraz utraty wzroku po wstrzyknięciu wypełniaczy. Miejscem wstrzyknięcia najczęściej związanym z powikłaniami były kolejno: nos, gładzizna czołowa, fałd nosowo-wargowy i czoło.

Inni badacze w czerwcu 2019 opublikowali metaanalizę w The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology. Obejmowała ona raporty opublikowane w latach 2004–2016 opisujące pacjentów, u których po zabiegu estetycznym wystąpiły jakiekolwiek powikłania naczyniowe. Wyniki opublikowanej obserwacji ukazały się w 30 artykułach. Stwierdzono, że powikłania naczyniowe, były obserwowane u 93 pacjentów. Główną trwałą i ciężką konsekwencją powikłań naczyniowych była ślepota (61%). U większości pacjentów nie udało się jej cofnąć, czyli była trwała.

Obserwacje lekarzy sugerują, że wypełniacze do wstrzykiwań mogą powodować poważne komplikacje nawet w przypadku doświadczonych operatorów. Zabiegi w tzn. „niebezpiecznym trójkącie” na twarzy należy przeprowadzać ostrożnie z uwzględnieniem obecności tętnic pod skórą. Tętnice w tzn. niebezpiecznym trójkącie mają połączenia z tętnicami środkowymi siatkówki oraz tętnicami mózgu. Najwyższy odsetek groźnych powikłań obserwowano po podawaniu autologicznego przeszczepu tłuszczu przy zabiegu lipofillingu. W dzisiejszych czasach chirurdzy plastyczni poprawili technikę przeszczepów tłuszczu. Czyli tak było kiedyś. W chwili obecnej statystycznie najczęściej ślepota jest spowodowana kwasem hialuronowym.

Co zrobić jeśli wystąpi ślepota po podaniu kwasu hialuronowego

oraz przed wszystkim jak zapobiegać temu strasznemu powikłaniu? W kolejnych częściach bloga opiszę w skrócie postępowanie w przypadku martwicy naczyń.